ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبریابو جعفر، محمد بن جریر بن رستم طبری آملی مازندرانی از چهره‌های برجسته فقهای شیعه در قرن پنجم هجری و از معاصرین شیخ طوسی و نجاشی است. ۱ - ولادتاو در آمل به دنیا آمد و نزد بسیاری از اساتید شیخ طوسی روایت شنید. ۲ - مقایسه بین جریر و طبری بزرگبی تردید وی غیر از محمد بن جریر طبری صاحب تفسیر و تاریخ مشهور است. همچنین گفته می‌شود غیر از محمد بن جریر طبری عالم شیعه و صاحب کتاب «المسترشد» است که شیخ طوسی به وی لقب کبیر داده است؛ زیرا: اولا راوی کتاب المسترشد، ابومحمد حسن بن حمزه، (م ۳۵۸) است، در حالی که صاحب کتاب «دلائل الامامة» معاصر شیخ طوسی (م ۴۶۰) است و مشایخ وی همان مشایخ شیخ طوسی است. ثانیا صاحب کتاب «دلائل الامامة» این کتاب را بعد از سال ۴۱۱ هجری نگاشته است؛ زیرا در این کتاب می‌گوید: «من این روایت را در کتابی به خط شیخ ابوعبدالله حسین بن غضائری رحمه الله دیدم» و غضائری، متوفای ۴۱۱ هجری است. همچنین می‌توان حدس زد که وفات صاحب کتاب دلائل الامامة بعد از این تاریخ بوده است. ثالثا صاحب دلائل الامامة با یک واسطه از شیخ صدوق روایت نقل می‌کند و شیخ صدوق هم با یک واسطه کتاب المسترشد را نقل می‌کند پس فاصله میان صاحب دلائل و صاحب المسترشد سه واسطه است. رابعا صاحب دلائل، معاصر نجاشی است. در حالی که نجاشی کتاب المسترشد را با دو واسطه روایت می‌کند. با این‌همه سید توبلی در مدینة المعاجز و علامه مجلسی در بحار الانوار و علامه سید هاشم بحرانی در مقدمه مدینة المعاجز این دو را یک نفر دانسته‌اند. آقا بزرگ تهرانی می‌فرماید: «ابو جعفر، محمد بن جریر بن رستم طبری آملی مازندرانی، معاصر شیخ طوسی است. نامی از وی در کتب رجالی نیامده؛ اما او غیر از محمد بن جریر طبری کبیر از دیگر علمای شیعه و صاحب کتاب «المسترشد» است و متاخر از او می‌باشد». بنا به آنچه گفته شد مولف دلائل الامامه طبری مشهور نیست اما این هم روشن نیست که او چه کسی است و به نظر می‌رسد کتاب به چنین شخصی نسبت داده شده است. ۳ - اساتیدراویان مؤلف این کتاب عبارتند از: محمد بن هارون تلعکبری، قاضی ابواسحاق، ابراهیم بن احمد بن محمد طبری، ابوالمفضل شیبانی، حسن بن احمد علوی، حسین بن ابراهیم، معروف به ابن‌خیاط قمی، ابوعبدالله، حسین بن غضائری، ابو محمد حسن بن احمد محمدی. ۴ - شاگردانمشهورترین و برجسته‌ترین شاگرد وی ابوالفرج معافی بن زکریای جریری است. ۵ - آثارگفته می‌شود این مولف آثار دیگری هم دارد که عبارتند از: الایضاح، الآداب الحمیدة، کتاب الرواة من اهل البیت علیهم‌السلام، غریب القرآن، مناقب فاطمة الزهراء و ولدها علیهم‌السلام، نور المعجزات . ۶ - عناوین مرتبطدلائل الإمامة (کتاب) ۷ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |